In veel gevallen zijn mensen geboren en opgegroeid in een christelijke setting. Dat wil zeggen dat men als gezin de kerkdiensten bezoekt en de kinderen onderwijs genieten op christelijke scholen. In reformatorische kringen wordt het als heel normaal gezien dat kinderen opgroeien binnen de kaders van de kerk. De school, de catechisatie, clubs, vriendengroepen zijn verweven met de kerk. Dit is belangrijk om te noemen omdat bijna het gehele sociale leven zich binnen de kerkelijke gezindte afspeelt.

Dat betekent dat mensen niet alleen een individuele identiteit hebben maar er ook sprake is van een collectieve identiteit. Het collectief heeft veelal dezelfde opvattingen, standpunten, meningen en bijbeluitleg.

Dit gecombineerd met de verwevenheid in het sociale leven en de plek die ingenomen wordt in de kerkelijke gemeente.

Wanneer er vervolgens sprake is van een pijnlijk situatie waarbij iemand niet meer kan terugvallen op het collectief en daarnaast niet geleerd heeft om te kunnen terugvallen op het fundament van de individuele identiteit kan er sprake zijn van Church Hurt.

Enkele voorbeelden van Church Hurt kunnen zijn:

Publiekelijk roddel en achterklap;

Ontheffing van taken omdat getwijfeld wordt aan de zuiverheid van de persoon;

Na het ventileren van kwetsbare worstelingen wordt er een oordeel aan gehangen;

Gedwongen worden tot het doen van publiekelijke schuldbelijdenis;

Kerkleiders die de gezagspositie misbruiken;

(Seksueel) misbruik door gemeenteleden/kerkleiders;

Beledigingen en oordelen over Gods liefde;

Andersdenkenden uitsluiten van taken of uitbanning uit de kerk;

Verdoezelen van misstanden.

Deze lijst is natuurlijk niet uitputtend en er zijn nog veel meer voorbeelden te noemen. Voor nu wil ik het houden bij deze punten.

Church Hurt kan mensen tot in het diepst van hun ziel raken omdat ze niet verwachten dat kerkleiders en gemeenteleden in strijd met de Bijbel en de liefde van Jezus, handelen. Daarbij kan een incident in de kerk direct veel sociale problemen en zelfs uitsluiting van de kerk en/of familie met zich mee brengen. Dat maakt weer dat mensen die deze problemen ondergaan geïsoleerd raken en niet op hun eigen fundament kunnen (blijven) staan.

In de meeste gevallen zien we de kerkleiders als gezaghebbend en verwacht mag worden dat ze gemeenteleden leiden en hoeden. Gemeenteleden stellen zich kwetsbaar op in de gesprekken die plaatsvinden en als die kwetsbaarheid pijn wordt gedaan, is er in veel gevallen direct sprake van een trauma.

Wanneer de mensen die we zouden moeten kunnen vertrouwen, de gemeenteleden verwonden, in welke vorm dan ook, zijn de effecten hiervan direct zeer pijnlijk. Als men niet meer vrij en met vertrouwen in de kerkbank kan zitten, wanneer het gevoel overheerst dan men iets van je is gaan vinden dan kan dat tot gevolg hebben dat het gevoel van eigenwaarde in het geding is. Daarnaast kan ook dit ook leiden tot de vraag: “Als de kerk mij zo diep kan kwetsen en zij staan met de Bijbel in de hand, hoe zit het dan met God? Is God dan wel te vertrouwen?

Vaak spreek ik mensen bij wie sprake is van Church Hurt en zelden zijn zij bij de kerkelijke gemeente, waar zich problemen hebben afgespeeld, gebleven. Of zij zijn vertrokken en hebben zich aangesloten bij een andere kerkelijke gemeente, of zij hebben de kerk verlaten. Daarnaast kan het ook zo zijn dat mensen daarbij God hebben verlaten. De vraag is hoe de kerk en de kerkleiding daar dan mee omgaat.

Het proces van genezing van Church Hurt is niet gemakkelijk. Het kan moeilijk zijn om de pijn onder ogen te zien. Het kan ook verwarrend zijn om in te zien waar de pijn zit en te begrijpen wat de rol is van de kerk, van God en van jezelf. De trauma’s kunnen op veel vlakken van het leven zich met een veelvoud van weerhaakjes vastklemmen omdat er op veel leefgebieden pijn kan worden ervaren. Als daarbij het vertrouwen in de gezagsdragers/gemeenteleden fundamenteel kapot is gemaakt kunnen mensen boos worden en verbitterd blijven.

Maar ik geloof dat er een andere weg is. Een weg van heling en herstel. Als je worstelt met Church Hurt of als een kerk God niet juist heeft voorgesteld weet dan dat God anders naar je kijkt dat een (verwonde) gezagsdrager of gemeentelid niet het gelijk aan zijn of haar zijde heeft. Ik ga er van uit dat Jezus zelf ook de verwondingen in de kerk voelt en daar in mee kijkt.

Ik denk vaak aan het Bijbelverhaal van de overspelige vrouw. Ik zie het voor me en ik stel me voor dat ze al schreeuwend wordt meegetrokken door de Schriftgeleerden en de Farizeeërs om haar publiekelijk aan te klagen. Ze wordt in het midden van het publiek neergezet en publiekelijk worden haar overtredingen kenbaar gemaakt. De Schriftgeleerden laten Jezus duidelijk weten hoe zij over deze vrouw denken en zij hebben een zeer goede oplossing. Deze vrouw moet gestenigd worden. Deze Schriftgeleerden, vandaag zouden we hen kerkleiders noemen, gaan wel zeer selectief te werk door niet de man ook voor het gerecht te slepen.

En het persoonlijke probleem van deze vrouw wordt direct een publiek probleem. De kerkleiders hebben immers niet gewacht tot Jezus alleen was, nee, zij hebben deze vrouw midden in een groep mensen gezet die daar naar de lessen van Jezus luisterden. Ik heb geen idee hoeveel mensen daar waren maar in elk geval genoeg mensen die zich een oordeel konden vormen over de vrouw.

Jezus heeft deze zaak opgelost door niet naar de vrouw te wijzen maar allereerst heeft hij de menigte aangesproken op het eigen gedrag. Doordat Jezus hen opdroeg de collectieve identiteit opzij te schuiven en een beroep deed op de individuele identiteit, verlieten de mensen allemaal deze plek zonder de vrouw een haar te krenken.

Mijn vraag is deze: Hoe denk je dat de vrouw aankijkt tegen deze kerkleiders? Ook hierbij stel ik me voor dat zij naar huis is teruggekeerd en op enig moment is zij deze Schriftgeleerden en Farizeeërs weer tegengekomen. Hoe zou zij naar hen kijken na wat zij haar hebben aangedaan. Het is dat deze vrouw bij Jezus is gebracht, als zij bij de Romeinen was gebracht was het heel wat slechter voor haar afgelopen. Maar zal zij zonder angst en beven, zonder pijn en trauma’s weer naar de tempel hebben kunnen gaan? Deze gezagsdragers hebben de vrouw voor het karretje gespannen om haar en Jezus in de val te lokken. Vandaag de dag zouden we spreken van Church Hurt en misbruik.

In 2022 worden mensen door gezagsdragers in de kerk niet per definitie meer naar Jezus gebracht. Was het maar zo, denk ik soms, dan zou Jezus voor een inzicht zorgen die niemand zou kunnen beschadigen. Het lijkt er soms op dat gezagsdragers in de kerk vergeten zijn om mensen naar Jezus te leiden, in plaats daarvan drijven ze soms mensen bij Jezus weg. En dat is kwalijk te noemen.

Church Hurt, in zoveel vormen en met zoveel verborgen leed. En vraagt om een uitgestoken hand. Van de kerk, van de gezagsdragers, van de personen die verwonden.

Een uitgestoken hand waarbij wordt gezegd… Het spijt ons dat de kerk mensen pijn doet. Het spijt ons en wat kunnen we er aan doen om de pijn te helen.